Żegnamy Panią Profesor Jadwigę Szymak-Reiferową (1931-2022)

event-date: 20.01.2022

 

19 stycznia 2022 roku odeszła od nas Pani Profesor

Jadwiga Szymak-Reiferowa

 

 

 

 

Niedawno świętowaliśmy Jej dziewięćdziesięciolecie, wspominając niebagatelny wkład w polską rusycystykę historycznoliteracką, ważny i oryginalny dorobek naukowy, popularyzatorski, przekładowy, dydaktyczny i organizacyjny. I mimo że od dłuższego czasu kontakty z Panią Profesor były znacznie utrudnione z powodu choroby, a ostatnio również pandemii, wiadomość o Jej śmierci niewypowiedzianie zasmuciła i zabolała wielu z nas. Straciliśmy Mistrzynię, Nauczycielkę, Przyjaciółkę i Koleżankę.

Cisną się na usta słowa Anny Achmatowej, ukochanej poetki śp. Jadwigi Szymak-Reiferowej, które teraz odnoszą się do Niej:

 

Почти не может быть, ведь ты была всегда

[…].
О, как менялось всё, но ты была всегда,
И мнится, что души отъяли половину,
Ту, что была тобой […]. 

 

Jadwiga Szymak-Reiferowa urodziła się 2 maja 1931 roku w Pabianicach. Z naszym Instytutem związana była od czasu studiów (1951–1955). Pracę dydaktyczną podjęła już w roku 1953. W 1964 obroniła doktorat pt. Twórczość Ilji Sielwinskiego na tle teorii konstruktywizmu (1915–1930), napisany pod kierunkiem prof. Wiktora Jakubowskiego. W roku 2000 otrzymała stopień doktora habilitowanego na podstawie dysertacji Czytając Brodskiego. W swych badaniach skupiała się na problemach historii oraz poetyki poezji i prozy rosyjskiej XX–XXI wieku, a także na translatologii. Jej kanoniczne prace o wielkich pisarzach rosyjskich XX wieku (Annie Achmatowej, Andrieju Biełym, Aleksandrze Błoku, Marinie Cwietajewej, Andrieju Płatonowie, Bułacie Okudżawie, Władimirze Makaninie i wielu innych) prezentowały nie tylko solidne filologiczne rzemiosło, ale były czymś więcej. Były zapisem żywego, jednostkowego doświadczenia. Pokazywały, w jaki sposób dzieło i biografia twórcy wchodzą w rezonans z historią, emocjami swoich i naszych czasów. Uczyły zachwytu słowem, twórczą indywidualnością i światem.

Jadwiga Szymak-Reiferowa była wieloletnim konsultantem krakowskiego Wydawnictwa Literackiego, w którym ukazywały się teksty literackie i pamiętnikarskie w Jej przekładzie i opracowaniu. Wstępy i posłowia Pani Profesor były znakomitym przewodnikiem po czasach, życiu i twórczości pisarzy (np. Aleksandra Błoka, Anny Achmatowej, Andrieja Biełego, Maksyma Gorkiego, Wieniamina Kawierina, Andrieja Płatonowa, Belli Achmaduliny, Bułata Okudżawy, Wasilija Aksionowa, Walentina Katajewa). Przetłumaczyła na język polski dzieła m.in. Aleksandra Grina, Andrieja Płatonowa, Nikołaja Michajłowa, Weroniki Połońskiej, Wieniamina Kawierina i Jurija Trifonowa.

Była autorką podręczników akademickich, w tym trzykrotnie wznawianego skryptu do poetyki, napisanego wspólnie z prof. Ryszardem Łużnym. Pod jej opieką promotorską powstało 170 prac magisterskich oraz 7 doktoratów: o prozie Fiodora Sołoguba (Elżbieta Biernat), Mariny Cwietajewej (Zbigniew Maciejewski), akmeizmie (Eulalia Papla), poezji Aleksandra Twardowskiego (Teresa Zobek), Nikołaja Zabołockiego (Katarzyna Makowiecka), prozie lat 1930. (Anna Gildner) oraz lat 1950-60. (Barbara Klimczyk). Była współtwórcą Zakładu Literatury Rosyjskiej XX wieku (1990) oraz wicedyrektorem Instytutu w latach 1972–77 oraz 1979–1981. Przez dziesięciolecia działała w Komisji Słowianoznawstwa krakowskiego oddziału PAN.

Po przejściu na emeryturę pracowała na stanowisku profesora w Wyższej Szkole Lingwistycznej w Częstochowie. Nadal prowadziła też zajęcia w macierzystym Instytucie na studiach zaocznych, aktywnie i twórczo uczestniczyła w zebraniach swojego zakładu, konferencjach, odczytach i innych spotkaniach. Jej temperament badawczy nie mógł obyć się bez dialogu. Zawsze chętnie i z przenikliwością rozmawiała z nami o literaturze, onieśmielając niespotykaną erudycją i intuicją badawczą. Nigdy nie przestały Jej obchodzić losy naszego Instytutu oraz licznych uczniów, których miała na Uniwersytecie Jagiellońskim i w innych polskich uczelniach. Była dla nas wielkim autorytetem.

Cześć Jej pamięci!

Pożegnanie Pani Profesor przez pracowników Zakładu Literatury i Kultury Rosyjskiej IFS Uniwersytetu Wrocławskiego

Uroczystości pogrzebowe odbędą się we środę 26 stycznia o godz. 12:00 na Cmentarzu Rakowickim (wejście od ul. Prandoty).

Published Date: 20.01.2022
Published by: Marcin Ziomek